Blog Layout

Skera hausinn af?

noreply • 28. maí 2021

Það var gaman að fylgjast með Silfrinu á sunnudaginn, menntamálin í forgrunni og nú að miklu leyti vegna skýrslu sem kom út fyrir ári síðan frá Evrópumiðstöð um nám án aðgreiningar og sérþarfa . Mjög merkilegt plagg sem nú er mikið fjallað um því skýrslan kom nýlega út á íslensku (en skýrslan kom út á ensku fyrir ári síðan). Þorbjörg Helga stóð sig frábærlega og náði að fara vel yfir þann flókna vanda sem blasir við. En mig langar að grípa boltann og halda aðeins áfram með umræðuna.

Ég hef tekið eftir því að margir halda að skýrslan um nám án aðgreiningar sé einhverskonar samantekt frá PISA en það er alls ekki rétt. Um er að ræða risa úttekt sem tók tvö ár í framkvæmd, hófst árið 2015 og lauk með útgáfu skýrslunnar í byrjun síðasta árs. Auðvitað er vísað í niðurstöður PISA en þetta er miklu viðameiri úttekt sem byggir á fjölda skólaheimsókna, viðtala og spurningalista sem lagðir voru fyrir alla hagsmunaaðila og öll skólastig.  Ég hvet ykkur til að lesa! En megin áherslan við úttektina var að kanna hversu árangursrík innleiðing menntastefnu ríkisins um skóla án aðgreiningar hefði verið.

Það virðist hafa farið framhjá flestum að í ágúst síðastliðunum var einmitt haldin ráðstefna í Reykjavík þar sem fjallað var um umrædda úttekt Evrópumiðstöðvar en með því að smella á hlekkinn er hægt að hlusta á þá ráðstefnu og fylgjast með því þegar aðgerðaáætlun um viðbrögð við skýrslunni var kynnt af þáverandi menntamálaráðherra. Ekki það að ég hafi séð nokkuð meira af þeirri framkvæmdaáætlun. Af því sem kemur fram í gögnum ráðstefnunnar að ráða er þar að auki starfandi starfshópur sem á að vera að glíma við verkefnið sem mér sýnist að eigi að skila af sér í lok árs 2019. Við bíðum öll spennt eftir því.




En að efninu. Mig langar að tala í lausnum. Það eru í rauninni að finna ágætis tíðindi í skýrslunni. Það er nefnilega þannig að þar kemur fram að gildandi menntastefna sem birtist meðal annars í Aðalnámskrá leik- og grunnskóla (2011) virðist vera í meginatriðum í þokkalegu lagi. Það þarf bara að koma henni almennilega í framkvæmd – samkvæmt skýrslunni sýnir skólakerfið okkar aðeins viðleitni en ekki getu til þess að framkvæma menntastefnuna. Og það er ekki að furða! Menntastefnunni var kastað inn í skólanna án nokkurrar innleiðingar og það staðfestir skýrslan. Sýn og stefna skólanna hafa almennt ekki verið endurskoðaðar í anda nýrrar menntastefnu – ekki heldur starfshættirnir, það heyrir til undantekninga og það undirstrika skýrsluhöfundar.

Það er heljarinnar verk að endurskoða sýn og stefnu skóla, það vita þeir sem það hafa gert og sennilega er það þess vegna sem skólastjórnendur hafa veigrað sér við þá vinnu. Það er ekki bara nauðsynlegt heldur er það skylda leik- og grunnskólastjórnenda að setja fram stefnu skólanna í skólanámskrá og sjá til þess að hún birtist í daglegu starfi hvers einasta nemanda. Það þarf líka að skapa það umhverfi sem styður við framkvæmd skóla án aðgreiningar og hjálpa kennurum við að koma í framkvæmd þeim starfsháttum sem duga til þess að koma til móts við fjölbreyttar þarfir nemenda. Að sjálfsögðu þarf svo að veita þann stuðning sem kennarar þurfa til þess að virkja nemendur með fjölbreyttan vanda – og þann stuðning þarf að veita á gólfinu. Sem sagt, faglegur stuðningur við skólastjóra og kennara kæmi okkur að minnsta kosti af stað – og það mun fyrr en framkvæmdáætlun yfirvalda eða starfshópur menntamálaráðherra!  

Það var sannarlega gott og skemmtilegt að þau Ragnar Þór Pétursson og Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir voru sammála í Silfrinu um miðstýringarsýkina sem hefur grasserað lengi hjá ríki og sveitarfélögunum – þar verð ég að taka heilshugar undir með þeim. Er öll þessi miðlæga vinna að skila sér í betri þjónustu við nemendur? Er ekki nær að skólastjórnendur geti keypt sér aðstoð við að koma menntastefnunni í framkvæmd, kennararnir geti fengið hærri laun og aðstoð við að útfæra skóla án aðgreiningar í verki? Liggur fjármagnið ekki einmitt þar?

Hausinn er orðinn svo stór að limirnir eru orðnir blóðlausir. Eigum við að skera hausinn af og veitum skólastjórunum fjárhagslegt frelsi til þess að velja sér þau tæki og tól sem þeir þurfa til að koma menntastefnunni í framkvæmd, styðja við kennara og móta fjölbreytt og gott skólastarf sem kemur vel til móts við þarfir allra barna?

Vandi litlu sveitarfélaganna er af öðrum toga og ég mun fjalla um tækifæri til að leysa þeirra vanda hið fyrsta.

Kristrún Lind Birgisdóttir

Framkvæmdastjóri og eigandi Ásgarðs 


Áður birt á trappa.is fyrir nafnabreytingu


Hlaðvarp Ásgarðs um menntamál

Eftir Kristrún Birgisdóttir • 7. mars 2025
Á undanförnum árum höfum við hjá Ásgarð skólaráðgjöf unnið að því að skapa vettvang fyrir faglega umræðu um menntamál með því að gefa út Hlaðvarp Ásgarðs um menntamál. Hingað til höfum við gefið út 19 þætti, þar sem megin þemað hefur verið gæðamál. Þættirnir eru því oft og sérstaklega nýjustu sex þættirnir byggðir á viðmiðum um gæðastarf og eru hannaðir til að styðja kennara, skólastjórnendur og aðra sem starfa í menntakerfinu við að þróa og bæta skólastarf. Í þáttunum ræðum við við gesti og ráðgjafa Ásgarðs, sem veita innsýn í lykilhugtök og aðferðir sem styðja við markvissa og árangursríka skólaþróun. Við höfum lagt ríka áherslu á að tengja umræðuna við praktískar lausnir og reynslu úr vettvangi skólastarfs, þannig að hlustendur geti nýtt sér þekkinguna í eigin starfi. Hlaðvarpsþættirnir fjalla meðal annars um: Viðmið um gæðastarf - hvað einkennir góðan skóla og hvernig getum við unnið markvisst að umbótum? Nemendamiðað nám – aðferðir sem styrkja þátttöku og ábyrgð nemenda á eigin námi. Leiðsagnarmat og námsmat – hvernig við metum nám og framfarir á árangursríkan hátt. Faglegt lærdómssamfélag – hvernig kennarar og starfsfólk geta unnið saman að betri menntun og auknum gæðum í leik- námi og kennslu. Hagnýtar lausnir í skólastarfi – leiðir til að innleiða nýjar aðferðir í skólastarfi með áherslu á að deila reynslu og áætlunum sem nýtast í starfi. Hlaðvarpið hefur verið frábær leið til að miðla þekkingu og viðbrögðin hafa verið góð! Markmið okkar er að halda áfram að efla þessa umræðu og bjóða hlustendum upp á dýrmæt sjónarhorn og hagnýt ráð. 📢 Fylgstu með nýjustu þáttunum hér , allt telur þetta sem endurmenntun í starfi!

Frá Fjallabyggð til Bolungarvíkur

Eftir Kristrún Birgisdóttir • 7. febrúar 2025
Landshlutaflakkið heldur áfram, en viðfangsefni grunnskólanna eru þau sömu um allt land. Í síðustu viku ræddum við tækifæri í Fjallabyggð til að sameina endurskoðun á viðmiðum aðalnámskrár, og í þessari viku var röðin komin að Bolungarvík. Báðir skólarnir hafa lengi unnið með námsvísa sem leiðarljós í skipulagningu kennslu. Við ræddum ýtarlega möguleikana á að sameina þessa vinnu – að innleiða ný hæfniviðmið og endurskoða skólanámskrárgerðina samhliða, með sérstaka áherslu á gæðanámsmat. Virkilega spennandi! Góð skólanámskrá þarf að vera vel ígrunduð og skiljanleg öllum sem koma að skólastarfinu. Námsumsjónarkerfi þurfa að styðja við ferlið, og hverjum þræði skólanámskrárinnar þarf að fylgja eftir. Það er því upplagt að slá tvær flugur í einu höggi. Þetta er þó alls ekki einfalt – mikilvægt er að taka skynsamlegar ákvarðanir í upphafi og gefa sér nægan tíma til að innleiða breytingarnar vandlega. Það eru margar leiðir til að hefja og vinna innleiðingarferlið. Gæðaráð undir forystu skólastjórnenda ásamt markvissu samráði eru lykillinn að góðum árangri. Hér má sjá mynd sem var teiknuð í Bolungarvík á þriðjudaginn – fyrstu tilraun til að kortleggja þá vinnu sem framundan er við að betrumbæta skólanámskrána og byggja á traustum grunni þeirrar reynslu sem þegar hefur skapast. Öllum er velkomið að nýta sér myndina og lesa úr henni! 😊

Gæðaritun í Naustaskóla - Tímasparnaður og stuðningur!

Eftir Kristrún Birgisdóttir • 7. febrúar 2025
Í Naustaskóla er kennarateymi sem kennir 4. og 5. bekk. Teymið, þær Sunna, Þórey, Hrönn og Kristín hófu í haust að vinna eftir skipulagi um daglega ritun sem unnið er upp úr Ritunarramma Miðstöð menntunar og þjónustu (óbirt drög, 2024). Innra mats teymi Naustaskóla hafði komist að þeirri niðurstöðu að mikilvægt væri að skoða hvernig hægt væri að styðja kennara betur í að fóta sig í þeim kröfum sem birtast í ritunarrammanum og tryggja að nemenedur myndu fást við þær áskoranir sem þar birtast. Kennarateymið í 4. og 5. bekk buðu sig fram við að prófa að vinna með ritunarverkefnin og hafa gert svo frá skólabyrjun í haust. Ritunarverkefnin eru hluti af daglegu starfi, þó að eitthvað hafi þurft að aðlaga þau. Þær hafa þó unnið nánast öll verkefnin samkvæmt áætlun. Í ársskipulagi ritunar, sem fylgir kröfum ritunarrammans, er lögð áhersla á fjölbreytni og unnið með ólíkar tegundir texta, svo sem sögugerð, fræðitexta og rökfærslutexta. Nemendur semja ljóð, taka viðtöl, vinna með yndislestur í gegnum bókaklúbb og margt fleira. „Mánudagsritun“ er fastur liður og hefur leitt til augljósra framfara hjá öllum nemendum, allt frá greinilegum til mikilla framfara. Nemendur eru stoltir af verkefnum sínum, og kennarateymið leitar stöðugt nýrra leiða til að styðja ritun og málfræði í gegnum þessi verkefni. Kennarahópurinn var sammála um að það væri gríðarlega mikill tímasparnaður og öryggi sem fylgdi því að hafa aðgang að svo viðamiklu skipulagi sem þær geti treyst að standist kröfur. Þær tóku fram að þær upplifðu að verkefnin væru krefjandi en þær nýttu sér það til þess að efla hvor aðra sem fagmenn sem skilaði sér í metnaði til þess að setja sig inn í t.d. ljóðagerð og kveðskap! Ein mikilvægustu gæða einkenni teymiskennslu eru að kennarar lyfti hvort öðru upp og efli fagmennskuna - það er greinilega að eiga sér stað í þessu fyrirmyndar kennarateymi. Að sögn kennaranna hafa nemendur algjörlega blómstrað í skapandi vinnu með ritunarverkefni, þær njóta þess að fylgjast með þeim tjá sig á fjölbreyttan hátt og blása út af stolti af eigin verkefnum. Næstu skref hjá hópnum er að efla sig enn frekar í að veita nemendum endurgjöf og endurskipuleggja og samræma útfærslur á stílabókunum sjálfur og velja stærðir og gerðir við hæfi verkefnanna. Við fáum að heyra meira frá Naustaskólateyminu þegar þær koma í heimsókn í hlaðvarpsþáttinn okkar. Í mars kemur út ný sería af þáttum á hlaðvarpi Ásgarðs um menntamál þar sem lögð verður áhersla á gæðamál í menntakerfinu. Ritunarverkefnin - ársskipulag um ritun er aðgengilegur öllum kennurum hér fyrir yngsta, mið- og unglingastig Kristrún
Fleiri færslur
Share by: